ทดลองอ่านนิยาย ปางบุญ บทที่ 3 – บทที่ 4

รัตน์สิกาตื่นขึ้นมารับวันใหม่ด้วยความสดชื่น เนื่องจากได้นอนหลับสนิทจนมารู้สึกตัวอีกทีก็เช้านี้แล้ว ตอนร่วมรับประทานอาหารกับบัวทิพย์และชัชพลที่ยังคงเงียบขรึมเหมือนเดิม สถานการณ์ไม่ดีขึ้นหรือเลวร้ายลง หญิงสาวก็เลยเลือกที่จะเฉยๆ ตอบกลับไปเช่นกัน

หลังจากนั้นหญิงชราอุตส่าห์เป็นคนพาเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์ด้วยตัวเอง บริเวณชั้นล่างของบ้านทาสีครีมสว่างต่างจากชั้นบน ผ้าที่จัดแสดงแตกต่างกันไปตามหมวดหมู่ มีจำนวนมากมายจนละลานตาไปหมด บัวทิพย์บอกเล่าเรื่องราวของผ้าประเภทต่างๆ ให้ฟังอย่างละเอียด

“ตรงส่วนนี้เป็นการจัดแสดงผ้าซิ่นตีนจกจ้ะ ตัวผ้าเนี่ยจะแบ่งเป็นสามส่วน คือส่วนหัวซิ่นหรือเอวซิ่นอยู่บริเวณเอวเกือบถึงสะโพก ตัวซิ่นก็คือเชื่อมต่อตั้งแต่หัวซิ่นลงมาจนเกือบถึงชายผ้า และตีนซิ่นคือเชิงชายของผ้า ดังนั้นผ้าซิ่นตีนจกก็คือผ้าที่มีส่วนตีนเป็นลายจกนั่นเอง” บัวทิพย์พูดพลางชี้ให้ดูตามส่วนของผ้าประกอบการอธิบาย คนฟังก็พยักหน้าตามคำบอกเล่า

“อันนี้หนูก็พอจะรู้มาบ้างค่ะ”

ประกายแห่งความชื่นชมเล็กๆ ถูกจุดขึ้นในตาของหญิงชรา หลังจากนั้นครู่หนึ่งจึงกล่าวต่อ

“ลายจกก็จะมีหลากหลายแบบ ตรงหน้าเรานี้เป็นตีนจกไทยยวน เช่นผืนนี้…จกแม่แจ่มที่ขึ้นชื่อของอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ หรือจะผืนนั้น…จกลับแล อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งลวดลายจกเนี่ยก็จะแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น มีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง”

“ผ้าซิ่นตีนจกแม่แจ่มนี่คือแบบที่ตัวละครเอกของเรื่องใช้สวมใส่ใช่ไหมคะ”

“ใช่จ้ะ เป็นตีนจกแม่แจ่ม แต่สำหรับผ้าซิ่นของชนชั้นสูงจะมีลวดลายที่สวยงามเป็นพิเศษ มีการสอดดิ้นไหมเงินหรือไหมทองเพื่อความสวยงามอีกด้วย เวลาโดนแสงแดดก็จะเปล่งประกายสวยเชียว…แต่ถ้าเป็นตัวประกอบที่มีสถานะเป็นข้ารับใช้หรือชาวบ้านทั่วไปที่หนูต้องมาเลือกผ้าให้ก็จะใช้ผ้าลายธรรมดาไม่มีการต่อตีนจก”

“การมาทำงานครั้งนี้น่าสนุกจริงๆ เลยค่ะ แถมยังได้ความรู้เรื่องผ้าเยอะมาก” หญิงสาวบอกด้วยรอยยิ้ม

“แต่ตอนนี้มาชมพิพิธภัณฑ์ให้เห็นภาพรวมกันก่อนนะ แล้วค่อยทำงานจริงๆ จังๆ เดี๋ยวเราไปส่วนต่อไปกันเลยดีกว่า”

ร่างผอมแห้งทว่ายังดูแข็งแรงของคุณยายบัวทิพย์เป็นฝ่ายนำไปก่อน แขกผู้ได้รับเกียรติเป็นพิเศษก็เดินตามต้อยๆ เมื่อเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์เกือบทั่วแล้วจึงนึกบางอย่างขึ้นมาได้

“จริงๆ แล้วคุณยายอู้คำเมืองก็ได้นะคะ พอดีว่าญาติทางฝั่งพ่อของหนูก็เป็นคนเหนือกันหนูเลยพอจะฟังรู้เรื่อง เพียงแต่ไปโตที่กรุงเทพฯ ก็เลยพูดไม่ได้เท่านั้นเอง สำเนียงมันไม่เป๊ะน่ะค่ะ”

หญิงสาวบอกผู้สูงวัยยามนึกขึ้นได้เพราะเห็นคนรายรอบตัวของบัวทิพย์ทั้งแม่บ้านวัยกลางคนและเด็กสาวที่คอยดูแลพิพิธภัณฑ์ต่างก็พูดคุยกันเป็นภาษาท้องถิ่น อีกฝ่ายได้ยินเช่นนั้นแล้วจึงบอก

“ยายพูดเหนือไม่ได้หรอก”

“อะไรนะคะ” คนถามมีสีหน้าแปลกใจ

“เราสองคนมีความเหมือนที่แตกต่างกันนะหนูใบบุญ เพราะยายเป็นคนกรุงเทพฯ แต่มาอยู่ทางเหนือ ส่วนหนูเป็นคนเหนือแต่ไปอยู่กรุงเทพฯ สวนทางกันเสียอย่างนั้น”

“จริงเหรอคะ หนูนึกว่าคุณยายเป็นคนเหนือซะอีก เห็นมีความรู้เรื่องผ้าโบราณโดยเฉพาะผ้าของทางภาคเหนือ”